Wspieranie rozwoju dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu: zabawy terapeutyczne i praktyczne porady dla rodziców

Rozumienie spektrum autyzmu (zaburzenie ze spektrum autyzmu, ang. Autism spectrum disorder, ASD) jest kluczowe dla wspierania rozwoju każdego dziecka. W obliczu rosnącej liczby diagnoz, naukowcy i terapeuci nieustannie poszukują nowych sposobów na zrozumienie, diagnozowanie i wspieranie dzieci z ASD oraz ich rodzin. Nowe badania rzucają światło na złożoność tego zaburzenia, otwierając drzwi do nowych metod terapeutycznych i programów wsparcia

Wczesna diagnostyka: klucz do lepszych wyników

Wczesna diagnostyka ASD jest niezwykle ważna. Dzięki postępom w metodach oceny, specjaliści są teraz w stanie identyfikować oznaki autyzmu u dzieci już w wieku 18 miesięcy. To otwiera drzwi do wcześniejszego wprowadzenia interwencji, które mogą znacząco poprawić umiejętności społeczne, komunikacyjne i poznawcze dziecka.

Wspieranie rodzin i włączanie społeczności

Wsparcie dla rodzin dzieci z ASD jest równie ważne, jak bezpośrednia pomoc dla dzieci. Grupy wsparcia, warsztaty dla rodziców i programy edukacyjne mogą dostarczyć rodzicom i opiekunom narzędzi niezbędnych do zrozumienia ASD i lepszego wspierania ich dzieci. Promowanie świadomości i zrozumienia ASD w społecznościach lokalnych może również przyczynić się do budowania bardziej inkluzywnego społeczeństwa, w którym dzieci z ASD mogą rozwijać się i osiągać sukcesy bez obaw o stygmatyzację czy wykluczenie.

Zabawy terapeutyczne i praktyczne porady dla rodziców

Dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu wykazują lepszą adaptację i mniej zachowań problemowych w środowisku, które jest przewidywalne i dobrze zorganizowane – jednym słowem takie, którym kieruje RUTYNA.

Tworzenie strukturyzowanego planu dnia, który jest dostosowany do potrzeb i preferencji dziecka, stanowi kluczowy element wsparcia. Badania wskazują, że wizualne wsparcie, takie jak np. graficzne rozkłady dnia, mogą znacząco ułatwić dzieciom z ASD zrozumienie i przestrzeganie codziennej rutyny. Takie narzędzia, nie wymagające umiejętności czytania, pozwalają na lepsze przyswajanie informacji przez dzieci, które często lepiej reagują na bodźce wizualne niż werbalne.

Adaptacyjne zabawy i ćwiczenia ruchowe dla dzieci z ASD

Zabawy i aktywności fizyczne, dostosowane do indywidualnych możliwości i potrzeb sensorycznych dzieci z ASD, mogą odgrywać istotną rolę w ich rozwoju. Oto kilka przykładów terapeutycznych aktywności, które mogą wspierać rozwój motoryczny, sensoryczny oraz umiejętności społeczne:

1. Zabawa sensoryczna: Możesz samodzielnie przygotować skrzynię sensoryczną, napełniając ją bogactwem doznań. Użyj pojemnika, do którego dodasz różnorodne materiały jak ryż, piasek, pióra, wstążki, fragmenty materiałów, pokrojone słomki, guziki, oraz inne przedmioty o interesujących teksturach czy kolorach. Dziecko może bawić się w odgadywanie ukrytych przedmiotów lub wyławianie większych elementów zanurzonych w ryżu czy wodzie

2. Zabawy z elementami dotyku: Delikatne dotykanie, wykorzystywane w zabawach takich jak "Idzie rak", może pomóc w oswojeniu się z dotykiem i wspierać rozwój świadomości ciała.

3. Zabawa przy pomocy pianek do pływania: Wykorzystanie tanich i elastycznych materiałów, takich jak pianki do nauki pływania, może stymulować rozwój motoryczny oraz kognitywny. Pocięcie pianki na kawałki do budowania struktur wspiera rozwój małej motoryki oraz umiejętności przestrzennego rozumowania.

4. Zabawa w "światło i cień": Korzystając z latarki, można tworzyć cienie na ścianie, które dziecko próbuje złapać lub naśladować. Ta forma zabawy wspiera rozwój motoryczny, koordynację wzrokowo-ruchową oraz reakcję na bodźce wizualne.

5. "Zakręcony labirynt": Na dużym arkuszu papieru rysujemy labirynt, po którym dziecko może poruszać się, prowadząc małą zabawkę lub piłkę. Ćwiczenie to rozwija umiejętności motoryczne, planowanie ruchów oraz zdolność skupienia uwagi.

6. "Skarby natury": Spacer na świeżym powietrzu, podczas którego dziecko zbiera różne naturalne materiały (liście, patyki, kamienie). W domu można z nich tworzyć proste mozaiki lub kolaże, co rozwija kreatywność oraz zdolności manualne.

7. Zabawa "zamrażanie muzyki": Dziecko tańczy lub porusza się w rytm muzyki, a kiedy muzyka przestaje grać, musi "zamrozić" swoją pozycję. To ćwiczenie pomaga w rozwijaniu kontroli ruchowej, reakcji na bodźce słuchowe oraz zabawie w grupie, wspierając interakcje społeczne.

8. "Wędrówki Balonu": Dmuchany balon jest trzymany w powietrzu przez dziecko, które próbuje nie dopuścić do jego upadku, uderzając go rękami lub różnymi częściami ciała. Ta prosta aktywność rozwija koordynację wzrokowo-ruchową, planowanie ruchów i równowagę.

9. Zabawa przy użyciu instrumentów muzycznych: Wykorzystanie prostych instrumentów muzycznych lub domowych przedmiotów do tworzenia dźwięków i rytmów. Wspólne tworzenie muzyki może wspierać rozwój słuchowy, koordynację ruchową oraz umożliwia wyrażanie emocji.

10. Puzzle sensoryczne: Tworzenie puzzli z różnorodnych materiałów o unikatowych teksturach (np. filc, gąbka, papier ścierny). Składanie takich puzzli nie tylko rozwija zdolności poznawcze i motoryczne, ale także stymuluje zmysł dotyku.

11. Użycie tkaniny jako huśtawki: O ile przestrzeń mieszkalna na to pozwala, rozważ zainstalowanie pionowej chusty, znanej również z jogi powietrznej. Może ona służyć jako innowacyjna huśtawka, oferując autystycznym dzieciom poczucie relaksu dzięki ruchowi huśtania. Włączając do zabawy elementy interaktywne, takie jak światło latarki rzucane na materiał, zachęcasz dziecko do aktywnego uczestnictwa poprzez śledzenie i łapanie promieni świetlnych. Chusta może również pełnić rolę części toru przeszkód, dodatkowo angażując motorykę. W przypadku dzieci z dobrze rozwiniętymi umiejętnościami fizycznymi, chusta staje się miejscem do ćwiczeń. Aby zapewnić bezpieczeństwo, warto umieścić pod nią matę lub poduszki, które złagodzą skutki ewentualnego upadku.

12. Sensoryczna ścieżka- wsparcie rozwojowe dla dzieci:stworzenie ścieżki sensorycznej w domu lub w ogrodzie może znacząco wspierać dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, dostarczając im bezcennych doświadczeń sensorycznych. Taka ścieżka może być złożona z różnych sekcji, z których każda stymuluje inne zmysły — węch, wzrok, dotyk, a nawet słuch.

Możesz wykorzystać naturalne materiały takie jak trawa, kamienie, kora drzewa, piasek, ale także elementy takie jak maty z wypustkami, miękkie poduszki, czy fragmenty materiałów o różnej fakturze. Przechodzenie boso lub dotykanie rękami poszczególnych elementów ścieżki pozwala dziecku eksplorować i doświadczać różnorodnych wrażeń sensorycznych, co jest nie tylko formą terapii, ale także przynosi radość i relaks, pomagając w lepszym przetwarzaniu bodźców z otoczenia.

U nas polecamy gotową ścieżkę sensoryczna Tup Tup, składająca się z dwóch par stóp i dłoni wykonanych z przyjemnego welurku, wypełnionych naturalnymi materiałami takimi jak łuska gryki, siemię lniane, pestka wiśni, ryż, soja, kasza gryczana, kasza jaglana, oraz groch

Każda z tych aktywności może być dostosowana do indywidualnych potrzeb i zainteresowań dziecka, promując rozwój w różnych obszarach. Ważne jest, by zabawy te były przeprowadzane w środowisku wspierającym, pozwalającym na swobodę eksploracji oraz zachęcającym do interakcji społecznych. Oprócz bezpośrednich korzyści rozwojowych, te adaptacyjne zabawy i ćwiczenia mogą również oferować ważne okazje do budowania więzi emocjonalnej między dzieckiem a opiekunem lub rówieśnikami.